Braćo i sestre u islamu! Tema današnje hutbe je Sabur (strpljivost, izdržljivost) je odlika mu’mina. Sabur je prepoznatljiva vrlina mu’mina i u svakoj situaciji je od velike koristi, ali je u isto vrijeme jedno od najzahtjevnijih svojstava, koje vjernik može postići. Saburiti može onaj koji je zaslužio Allahovu, dželle še’nuhu, blizinu i milost i onaj ko voli vječni Ahiret, više od varljivog dunjaluka. Sabur ne znači stajati mirno, biti pasivan i čekati da neko umjesto nas riješi probleme, već označava izdržljivost i upornost na Allahovom, azze ve dželle, putu i želju za postizanjem Allahovog, subhanehu ve te’ala, zadovoljstva i vječne nagrade.
Kaže Allah, azez ve dželle, u 200. ajetu Sure Alu Imran:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
O vjernici, budite izdržljivi, jedni drugima preporučujte izdržljivost, bdijte na Allahovim granicama i bojte se Allaha da biste bili spašeni!
A u ajetima 155. – 157. Sure El-Bekare stoji:
وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَراتِ وَبَشِّرِ ٱلصَّـابِرِينَ(155) الَّذِينَ إِذَا أَصَـابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّـا إِلَيْهِ رَاجِعوُنَ(156) أُولَـئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَـئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ(157)
Mi ćemo vas dovoditi u iskušenje, malo sa strahom, gladovanjem i time što ćete gubiti imanja, živote i ljetinu. A ti obraduj strpljive (izdržljive)!(155) One koji kada ih kakva nevolja zadesi, kažu: „Mi smo Allahovi i Allahu se vraćamo!“(156) Njih čeka oprost od Gospodara njihova i milost. Oni su na pravom putu!(157)
Svaki iskreni vjernik je svjestan da su život i smrt od Allaha, azze ve dželle, i da je On njegov istinski zaštitnik. Svaki čovjek jednoga dana mora ostaviti dunjaluk i sam nastaniti kabur, bez porodice i rodbine, kao što je prvi put Allahovom svemoći sam stvoren. Čovjek sa sobom u kabur i na Kijamet nosi samo svoja dobra i loša djela. Pa ko se bude okitio imanom i bude zadovoljan Allahovim, subhanehu ve te’ala, kaderom (odredbom) i ko bude radio dobra djela, naći će mnogo dobra na ovom prolaznom i varljivom dunjaluku, a posebno na Danu polaganja računa, kada se neće gledati porijeklo, imetak i porod, već dobra djela.
Toga Dana će strpljivi (izdržljivi) za svoju strpljivost (izdržljivost) dobiti potpunu nagradu, kao što stoji u drugom dijelu 10. ajeta Sure Ez-Zumer:
…إِنَّمَا يُوَفَّى الصَّـابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسَابٍ
…Strpljivi (izdržljivi) će uistinu bez računa biti nagrađeni.
Vjernik se kroz sabur jača i uvijek ima na umu da ima i mnogo težih iskušenja, kojima su iskušani drugi ljudi.
Sabur možemo podijeliti na tri vrste:
1) Sabur u pokornosti Allahu, dželle še’nuhu: Mu’min je uporan u ibadetima i svjestan da je to njegova obaveza. Svaki vjernik treba da u ibadetima osjeća zadovoljstvo i nada se Allahovoj, azze ve dželle, nagradi. Mu’min treba da bude strpljiv u: namazu, zekatu, postu, hadžu, džihadu, poslušnosti roditeljima i slično.
Kaže Allah, subhanehu ve te’ala, u 43. ajetu Sure Eš-Šura:
وَلَمَنْ صَبَرَ وَغَفَرَ إِنَّ ذَلِكَ لَمِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ
A onaj ko se strpi i oprosti, to je uistinu veliko djelo.
Mu’min ispunjava sve svoje obaveze: prema Allahu, dželle še’nuhu, prema sebi i društvu. On je poslušan svojim roditeljima, pazi svoju suprugu, djecu, rodbinu, komšije, podređene i nadređene, redovan je u džamiji, odgovoran je u školi i na poslu i natječe se u dobru. Mu’min pomaže ugroženim i slabim i pazi jetime…
2) Sabur u ustezanju od činjenja harama, kao što su: ubistvo nevinih ljudi, kamata, alkohol, droga, blud, krađa, laž, ogovaranje, prenošenje tuđih riječi i slično.
Mu’mini ne samo da se čuvaju harama, već se paze da im se ne približe. Mu’mini ne sjede tamo gdje se izigrava sa Allahovim, azze ve dželle, propisima, gdje se pije i psuje. Ne sjede tamo gdje se ogovara i time „jede meso svoga mrtvog brata“, čuvaju se kamate, ne gledaju ono što je Allah, subhanehu ve te’ala, zabranio, ne osamljuju se sa osobama, sa kojima mogu sklopiti brak, ne rukuju se sa njima i ne dodiruju ih, ne nose zlato i svilu (muškarci), makar im to bila draga uspomena, ne jedu i ne piju lijevom rukom (osim invalidi), kao što to šejtan radi, ne muče i bez potrebe ne ubija životinje i bivaju najljepšim primjerom u svakoj situaciji.
3) Sabur u podnošenju poteškoća: fizičkih i materijalnih. Vjernik je svjestan da je Allah, dželle še’nuhu, Svemoćan i da je On svemu dao mjeru, te da se sve događa Allahovom, azze ve dželle, voljom i određenjem. Ono što On hoće, to će se desiti, a ono što On neće, ne može ni biti. Strpljivi vjernici se hrabro suočavaju sa nedaćama; prvo se strpe, a potom su zadovoljni onim što ih je zadesilo i ne izgovaraju ružne riječi i ne proklinju.
Vjerniku je u svakoj situaciji dobro, kao što stoji u hadisu koji bilježi imam Muslim:
عَنْ صُهَيْبٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ عَجَبًا لِأَمْرِ الْمُؤْمِنِ اِنَّ أَمْرَهُ كُلَّهُ خَيْرٌ وَلَيْسَ ذَاكَ لِأَحَدٍ اِلَّا لِلْمُؤْمِنِ اِنْ اَصَابَتْهُ سَرَّاءُ شَكَرَ فَكَانَ خَيْرًا لَهُ وَإِنْ اَصَابَتْهُ ضَرَّاءُ صَبَرَ فَكَانَ خَيْرًا لَهُ (مسلم)
Prenosi Suhejb, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Čudno je stanje mu’mina; sve što ga zadesi za njega je dobro i to nije nikome osim mu’minu. Kada ga zadesi dobro, on je zahvalan i bude mu dobro, a kada ga zadesi zlo, on se strpi i bude mu dobro.“ (Muslim)
U drugoj predaji koju bilježi imam Ahmed stoji:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ مَا يُصِيبُ الْمُؤْمِنَ مِنْ وَصَبٍ وَلَا نَصَبٍ وَلَا هَمٍّ وَلَا حَزَنٍ وَلَا أَذًى وَلَا غَمٍّ حَتَّى الشَّوْكَةُ يُشَاكُهَا إِلَّا كَفَّرَ اللَّهُ مِنْ خَطَايَاهُ (أحمد)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Ne zadesi mu’mina ništa od teškoća, zamora, brige, tuge i uznemiravanja, pa ni ubod trna, a da mu Allah neće obrisati njegove grijehe.“ (Ahmed)
Iskušenja i poteškoće, jačaju ljude i narode i one ih selektiraju, tako da slabi ostaju bez pomena, a izdržljivi i prekaljeni ostaju u životu i uz Allahovu, subhanehu ve te’ala, pomoć bivaju faktor. Allah, dželle še’nuhu, hoće da se mi međusobno uvjerimo u iskrenost našeg imana i islama, pa nam daje iskušenja, koja su bila praksom i prošlih naroda.
Ako posmatramo živote Allahovih, azze ve dželle, poslanika, primijetićemo da su svi poslanici bili ismijavani, zlostavljani, progonjeni, pa čak neki od njih i ubijani, kao što su Zekerija, alejhis-selam, i Jahja, alejhis-selam. Ibrahim, alejhis-selam, je bačen u razbuktalu vatru, Musa, alejhis-selam, je bio izložen faraonovom teroru i progonu, a Ejjub, alejhis-selam, je bio izložen teškom iskušenju bolesti. Sulejman, alejhis-selam, je iskušan kroz izobilje u bogastvu, a Jusuf, alejhis-selam, kroz pokušaj zavođenja bogate žene i zatvorom. Muhammeda, sallallahu alejhi ve selem, su mušrici u Taifu fizički napali, u Haremu Kabe su mu na vrat dok je bio na sedždi bacali utrobu zaklane deve, na Uhudu su mu nanijeli tjelesne povrede, na put su mu bacali trnje i nazivali su ga luđakom, lažljivcem i vračarom i on je to sve podnosio oslanjajući se samo na Allaha, dželle še’nuhu. Koliko su samo Allahovi, subhanehu ve te’ala, poslanici, zajedno sa posljednjim Allahovim Poslanikom Muhammedom, sallallahu alejhi ve sellem, imali sabura, a gdje smo mi?
Ima ljudi koji kada se počnu pridržavati islamskih propisa, padaju u iskušenja, pa kažu: „Dok sam bio na krivom putu, sve mi je bilo kako treba, a kako sam počeo klanjati, sve mi je krenulo naopako!“ Neki potom napuštaju vjeru i vraćaju se staroj praksi. Zbog toga one koji se vraćaju islamu, nakon lutanja treba podučiti da će imati iskušenja, te da su dužni da ostanu čvrsti i uspravni. Ima ljudi, Allahovi, dželle še’nuhu, evlija, koji se raduju iskušenjima i nevoljama, jer su svjesni da se na taj način oslobađaju od grijeha.
Braćo i sestre, budimo od onih koji su strpljivi i izdržljivi i koji drugima preporučuju strpljivost i izdržljivost, kako bi inša-Allah postigli dobro ovog i budućeg svijeta!
Allahu, učvrsti nas na putu islama! Pomozi našoj ugroženoj braći i sestrama ma gdje bili, a posebno onima u Palestini, Siriji, Iraku, Kašmiru, Mijanmaru, Jemenu, Libiji, Egiptu i Manjem bh entitetu! Sačuvaj nas od zla Tvojih i naših neprijatelja! Spletke neprijatelja Ummeta i naše Domovine vrati na njih i zabavi ih njima samima! Smiluj se našim umrlim roditeljima i precima koji su na nas prenijeli svjetlo Dina! Uputi našu djecu i potomke i učini ih prvacima Ummeta i boljim čuvarima Dina i Domovine od nas i radostima naših očiju i srca na ovom i budućem svijetu! Budi nam Milostiv na Sudnjem danu i počasti nas u Džennetu društvom poslanika, iskrenih, šehida i dobrih!
وَالسَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ اللهِ!
Nezim Halilović Muderris
