Braćo i sestre u islamu! Tema današnje hutbe je Darežljivost je vrlina mu’mina.
Ova karakterna osobina je jedna od najvažnijih osobina ummeta Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, i ona bi trebala da dođe posebno do izražaja u ovom vremenu opće ekonomske krize, koja i našoj Domovini prijeti kao „ekonomski cunami“. Živimo u vremenu u kojem darežljivci trebaju pokazati svoju darežljivot, socijalno ugroženi koji primaju pomoć od institucija i pojedinaca da umjereno troše i budu zahvalni dobročiniteljima, lijenčine da se prihvate posla i da ne čekaju sadaku na javnim mjestima ili tražeći pomoć po institucijama i kućama, već da na častan način privrijeđuju i izdržavaju svoje porodice, imajući na umu hadis Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem:”الْيَدُ الْعُلْيَا خَيْرٌ مِنَ الْيَدِ السُّفْلىَ” (البخاري) „Gornja ruka (ona koja daje) je bolja od donje ruke (koja prima)!“ (Buharija)
Allah, subhanehu ve te’ala, u 39. ajetu Sure Sebe’ obećava mu’minima koji ulažu svoje imetke na Njegovu putu, lijep svršetak i nagradu:
قُلْ إِنَّ رَبّى يَبْسُطُ ٱلرّزْقَ لِمَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ لَهُ وَمَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ شَىْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ وَهُوَ خَيْرُ ٱلرَّازِقِينَ
Reci: “Gospodar moj daje obilnu opskrbu onome kome hoće od robova Svojih, a kome hoće uskraćuje; što god vi udijelite, On će to nadoknaditi i On najbolje opskrbljuje.
Braćo i sestre, kada imamo na umu ove Allahove, azze ve dželle, riječi, onda se trebamo natjecati u darežljivosti, jer On darežljivost nadoknađuje još na dunjaluku, a na Ahiretu je nagrada bolja i trajna.
U hadisu koji prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, stoji:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: “قَاَل اللهُ عَزَّ وَجَلَّ: “أَنْفِقْ يَا ابْنَ آدَمَ أُنْفِقُ عَلَيْكَ” (البخاري و مسلم)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Rekao je Allah, azze ve dželle: „Udijeli čovječe, udijeliću ti!“ (Buharija i Muslim)
Kako je lijepo obećanje Allaha, dželle še’nuhu, Koji na dobročinstvo Svojih iskrenih robova uzvraća Svojim dobročinstvom, pa trudimo se da budemo od onih kojima na dobro uzvraća njihov Stvoritelj!
U drugoj predaji stoji:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: “مَا مِنْ يَوْمٍ يُصْبِحُ الْعِبَادُ فِيهِ إِلاَّ مَلَكَانِ يَنْزِلاَنِ فَيَقُولُ أَحَدُهُمَا: “اللَّهُمَّ أعْطِ مُنْفِقاً خَلَفاً”، وَيَقُولُ الْآخَرُ: “اللَّهُمَّ أعْطِ مُمْسِكاً تَلَفاً” (البخاري و مسلم)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Nema dana u kojem osvanu robovi, a da dva meleka ne siđu i jedan ne kaže: „Allahu, daj darežljivcu ostatak imetka!“ I drugi kaže: „Allahu, daj škrtici propast!“ (Buharija i Muslim)
Zato budimo darežljivci, za koje meleki uče dove za povećanje imetka! Blago onima za koje dovu čine meleki, koji nemaju prohtjeva i želja, već samo služe svome Gospodaru!
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, savjetuje Esmu, kćerku Ebu Bekra Es-Siddika, radijallahu anhu:
عَنْ أَسْمَاءَ بِنْتِ أَبِي بَكْرٍ رَضَيَ اللهُ عَنْهَا أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “أَنْفِقِي وَلاَ تُحْصِي فَيُحْصِي اللهُ عَلَيْكِ، وَلاَ تُوعِي فَيُوعِي اللهُ عَلَيْكِ” (البخاري و مسلم)
Prenosi Esma kći Ebu Bekra, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Dijeli i ne prebrojavaj (ne čuvaj), pa da tebi Allah broji i ne gomilaj, pa da ti Allah uskrati!“ (Buharija i Muslim)
Dijeljenje braćo i sestre, treba da bude umjereno, kako darežljivac ne bi sve podijelio i ostao bez opskrbe. Prema tome, dužni smo naći mjeru u dijeljenju, kao što stoji u 29. i 30. ajetu Sure El-Isra’:
وَلاَ تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَىٰ عُنُقِكَ وَلاَ تَبْسُطْهَا كُلَّ ٱلْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُوراً(29) إِنَّ رَبَّكَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ إِنَّهُ كَانَ بِعِبَادِهِ خَبِيرًا بَصِيرًا(30)
Ne drži ruku svoju stisnutu, a ni posve otvorenu, da ne bi prijekor zaslužio i bez ičega ostao,(29) Gospodar tvoj pruža obilnu opskrbu onome kome hoće, a i ograničava je. Uistinu je On obaviješten i On vidi svoje robove!(30)
Na drugoj strani prokleti šejtan čovjeka plaši neimaštinom i odgovara od darežljivosti, kao što stoji u 268. ajetu Sure El-Bekare:
الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشَاءِ وَاللَّهُ يَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَفَضْلاً وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ
Šejtan vas plaši neimaštinom i navraća vas da budete škrti, a Allah vam obećava oprost i nagradu Svoju; Allah je neizmjerno dobar i sve zna!
Braćo i sestre, većina nas smo imali priliku da se u našim svakodnevnim životima osvjedočimo u istinitost ovi Allahovih, subhanehu ve te’ala, riječi, kada nam se ono što smo bez kalkulacija dali višestruko vraćalo i kada nam je propadalo ono što nam je bilo žao dati i propadalo je još više od toga…
Kaže Omer ibn El-Hattab, radijallahu anhu: „Čuo sam da će se dobra djela natjecati i da će sadaka kazati: „Ja sam najbolja od vas!“
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je bio najljepši primjer darežljivosti, što potvrđuje slijedeća predaja:
سَأَلَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا عَنِ الشَّاةِ الَّتِي ذَبَحُوهَا مَا بَقِىَ مِنْهَا فَقَالَتْ: “مَا بَقِىَ مِنْهَا إِلاَّ كَتِفُهَا.” فَقَالَ النَّبِيُّى صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: “بَقِيَ كُلُّهَا غَيْرُ كَتِفُهَا” (مسلم)
Upitao je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, Aišu, radijallahu anhu, šta je ostalo od ovce koju su zaklali, pa je ona odgovorila: „Nije ostalo ništa osim plećke!“ Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, odgovori: „Ostalo je sve osim plećke!“ (Muslim)
Najbolja sadaka je da vjernik dijeli kada je zdrav, kao što stoji u hadisu koji bilježi imam Muslim:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ: “جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: “يَا رَسُولَ اللهِ، أَيُّ الصَّدَقَةِ أَعْظَمُ أَجْرًا؟” قَالَ: “أَنْ تُصَدِّقَ وَأَنْتَ صَحِيحٌ شَحِيحٌ تَخْشَى الْفَقْرَ وَتَأْمُلُ الْغِنَى وَلاَ تُمَهِّلْ حَتىَّ إِذَا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ قُلْتَ: “لِفُلاَنٍ كَذَا وَلِفُلاَنٍ كَذَا وَقَدْ كَانَ لِفُلَانٍ” (مسلم)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu: „Došao je čovjek kod Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, i rekao: „Allahov Poslaniče, za koju sadaku je najveća nagrada?“ Reče: „Da daješ sadaku dok si zdrav i potreban, bojiš se siromaštva i nadaš bogatstvu. Ne odgađaj, pa kada dođe duša u grkljan, da kažeš: „Ovo je ovome, a ovo ovome!“ a sve svakako ostaje drugima.“ (Muslim)
Slijedeći hadis je bio poticajem velikom broju naših plemenitih predaka, koji su se natjecali u uvakufljivanju svoje imovine, u pravljenju mostova, puteva, hanova, hajr česmi, kalemljenju voća i slično:
عَنْ جَابِرَ بْنِ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللِه صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “مَنْ حَفَرَ مَاءً لَمْ يَشْرَبْ مِنْهُ كَبِدُ حَرِيٍّ مِنْ جِنٍّ وَلاَ إِنْسٍ وَلاَ طَائِرٍ إِلاَّ آجَرَهُ اللهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ.” (ابن ماجه)
Prenosi Džabir bin Abdullah, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Ko iskopa bunar, ne napije se niko od ljudi, džina ili ptica, a da ga Allah neće nagraditi na Sudnjem danu!“ (Ibn Madždže)
Pred pohod na Tebuk, dolaze Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, ashabi i donose imetak za opremanje vojske. Omer ibn El-Hattab, radijallahu anhu, i Osman ibn Affan, radijallahu anhu, donose polovinu svoga imetka, a Ebu Bekr Es-Siddik, radijallahu anhu, donosi sav svoj imetak. Kada ga je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, upitao šta je ostavio svojoj porodici, Ebu Bekr Es-Siddik, radijallahu anhu, je rekao: „Ostavio sam im Allaha i njegova Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem!“ Allah se smilovao Ebu Bekru Es-Siddiku, radijallahu anhu, čiji iman je bio snažniji od imana svih ashaba!
Braćo i sestre, napajajmo se sa čistih izvora Kur’ana, sunneta Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, prakse ashaba, te najbolje generacije muslimana i prakse naših dobrih predaka, Bošnjaka i natječimo se u darežljivosti, ne plašeći se siromaštva, niti prijekora prijekornika!
Gospodaru, podari skoru pobjedu svim ugroženim i obespravljenim muslimanima, a posebno našoj braći i sestrama u Palestini i Siriji! Upiši nas među darežljive mu’mine! Ne iskušavaj nas sa onim što ne možemo podnijeti! Oprosti našim umrlim roditeljima i precima, koji su na nas prenijeli svjetlo vjere! Uputi našu djecu i potomke i učini ih prvacima Ummeta i boljim čuvarima Dina i Domovine od nas! Budi nam milostiv na Sudnjem danu i počasti nas u Džennetu, društvom poslanika, iskrenih, šehida i dobrih ljudi!
وَالسَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ اللهِ!
Nezim Halilović Muderris
