Braćo i sestre u islamu! Današnju hutbu sam naslovio sa Naređivanje dobra i sprječavanje zla. Ovo je vrlo važno pitanje kojem se treba posvetiti posebna pažnja u svakom vremenu, pa i u vremenu našeg življenja u kojem je sve manje onih koji to čine.
Za nas, ummet Muhammeda, sallallahu alehi ve sellem, Allah, dželle še’nuhu, u Svojoj posljednjoj Objavi, Kur’anu koji je „Uputa svjetovima“, kaže da smo najbolji ummet, upravo zbog toga što naređujemo dobro i zabranjujemo zlo i što čvrsto vjerujemo u Allaha, azze ve dželle, pa u ajetima od 109. – 111. Sure Ali Imran, kaže:
وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ(109) كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنْ الْمُنكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ مِنْهُمْ الْمُؤْمِنُونَ وَأَكْثَرُهُمْ الْفَاسِقُونَ(110) لَنْ يَضُرُّوكُمْ إِلَّا أَذًى وَإِنْ يُقَاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمْ الْأَدْبَارَ ثُمَّ لَا يُنْصَرُونَ(111)
Allahovo je sve što je na nebesima i Zemlji i Allahu se sve vraća!(109) Vi ste narod najbolji od svih koji se ikada pojavio: naređujete činjenje dobra, a zabranjujete činjenje loših djela i u Allaha vjerujete. A kada bi sljedbenici Knjige ispravno vjerovali, bilo bi bolje za njih; ima ih i pravih vjernika, ali većinom su nevjernici.(110) Oni vam ne mogu nauditi, mogu vas samo vrijeđati; ako vas napadnu, daće se u bijeg i poslije im pomoći neće biti!(111)
Kada bi ljudi bili svjesni Allahove, subhanehu ve te’ala, Veličine i toga da samo Njemu pripada sve što je na nebesima i Zemlji i da se Njemu sve vraća, ne bi se zavaravali dunjalučkim prolaznim nasladama, nego bi Njemu iskreno robovali i pripremali se za Dan polaganja računa. Sav njihov život bi bio robovanje i ibadet.
To što smo mi najbolji ummet, je pitanje koje ima svoje duboke razloge, a oni se nalaze upravo u naređivanju dobra i zabranjivanju (sprječavanju) zla. Citirani ajeti su do kraja jasni i oni ne govore o preporučivanju dobra i odvraćanju od zla, nego o naređivanju dobra i sprječavanju zla, a to je velika razlika. Da bi se dobro naređivalo i zlo sprječavalo, to podrazumijeva da vjernici imaju obavezu da se izbore za pozicije, sa kojih će moći djelovati u tom pravcu, odnosno da se izbore za mjesta odlučivanja i samog provođenja ili kako nas Međunarodna zajednica „uči“ implementacije.
To nije pitanje ljubavi i želje za vlašću, jer Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem, preporučuje da se odgovorne funkcije ne daju onima koji ih žele, radi položaja, već onima koji ih nerado prihvaćaju, smatrajući ih velikom odgovornošću i bremenom, na obadva svijeta, a kada ih prihvate, budu odgovorni u povjerenim im poslovima. Kada bi i mi bili svjesni ovih principa, mnogo toga bi nam bilo jasnije, te bi daleko savjesnije obavljali preuzete emanete!
Mu’mini su zaštitnici jedni drugih, što potvrđuje 71. ajet Sure Et-Tevbe:
وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنْ الْمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَئِكَ سَيَرْحَمُهُمْ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
A vjernici i vjernice su zaštitnici jedni drugima: naređuju da se čine dobra djela, a sprječavaju činjenje nevaljalih djela, namaz obavljaju, zekat daju i Allahu (dželle še’nuhu) i Njegovu Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, se pokoravaju. To su oni kojima će se Allah, sigurno smilovati. Allah je uistinu Silan i Mudar!
Braćo i sestre! Jesmo li mi jedni drugima zaštitnici u smislu citiranog ajeta ili smo možda teret ili ne dao Allah opasnost? Da li smo pokorni Allahu, azze ve dželle, i Njegovu Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, i jesmo li spremni da prihvatimo činjenicu, da mi nismo ti koji imamo pravo druge ponižavati, a očekivati da nas drugi poštuju ili ne dao Allah nazivati kjafirima, mušricima ili munaficima? Jesmo li svjesni da isključivost u svemu, pa i u vjeri može dovesti do nesagledivih posljedica? Znamo li da trebamo poštovati svoje pretpostavljene i institucije, sve dok ne budu otvoreno počeli radili protiv interesa islama i muslimana? I znamo li da je rušenje jedinstva muslimana težak grijeh?
Naš Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, nam zabranjuje bespotrebno sjedenje pored puta, jer se ono smatra gubljenjem vremena i u isto vrijeme uznemiravanje drugih, ali ako već do toga dođe, onda se put mora poštivati, odnosno, prema njemu se moraju ispuniti obaveze: obaranje pogleda, ustezanje od činjenja ružne stvari, uzvraćanje selama, naređivanje dobra i srječavanje zla!
Da li i mi kada se nađemo na putu ili čaršiji ispunjavamo ovih pet stvari ili se utapamo u bezličnu masu, koja srlja u sigurnu propast? Zbog čega se nemarno odnosimo prema vremenu, kao Allahovom, dželle še’nuhu, daru, sa kojim se On zaklinje? Zbog čega smo neodgovorni u ispunjavanju naših obaveza i zbog čega tračimo vrijeme: na praznim sijelima, ispred TV ekrana, na ulicama, kafanama i slično?
Braćo i sestre! Obratimo pažnju, da li ono što naređujemo i sami činimo, te da li ono što zabranjejemo ljudima, ponekad činimo, jer ako smo takvi, onda bi se mogli naći u poziciji onoga o kojem Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem, kaže u hadisu koji bilježi imam Buharija:
عَنْ أُسَامَةَ ابْنِ زَيْدٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ النبى ِصَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “يُجَاءُ بِرَجُلٍ فَيُطْرَحُ فِي النَّارِ فَيَطْحَنُ فِيهَا كَطَحْنِ الْحِمَارِ بِرَحَاهُ فَيُطِيفُ بِهِ أَهْلُ النَّارِ فَيَقُولُونَ أَيْ فُلَانُ أَلَسْتَ كُنْتَ تَأْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَى عَنِ الْمُنْكَرِ فَيَقُولُ إِنِّي كُنْتُ آمُرُ بِالْمَعْرُوفِ وَلَا أَفْعَلُهُ وَأَنْهَى عَنِ الْمُنْكَرِ وَأَفْعَلُهُ” (البخارى)
Prenosi Usama ibn Zejd, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Dovešće se čovjek, pa će biti bačen u vatru i smotaće se kao što se smota magarac oko žioke. Pa će oko njega obilaziti stanovnici džehennema i govoriće mu: „Hej ti, zar nisi naređivao dobro i zabranjivao zlo?“ Pa će on reći: „Ja sam uistinu naređivao dobro, ali ga nisam činio, i zabranjivao sam zlo, ali sam ga radio!“ (Buharija)
Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem, nagovještava kaznu onima koji se ne budu držali principa naređivanja dobra i spriječavanja zla, pa u hadisu koji bilježi imam Tirmizija, stoji:
عَنْ حُذَيْفَةَ بْنِ الْيَمَانِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “وَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَتَأْمُرُنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلَتَنْهَوُنَّ عَنِ الْمُنْكَرِ أَوْ لَيُوشِكَنَّ اللَّهُ أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عِقَابًا مِنْهُ ثُمَّ تَدْعُونَهُ فَلَا يُسْتَجَابُ لَكُمْ” (الترمذى)
Prenosi Huzejfe bin El-Jeman, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Tako mi Onoga u čijoj Ruci je moj život ili ćete naređivati dobro i zabranjivati zlo ili će vam Allah poslati kaznu od Sebe, pa ćete vi Njemu upućivati dove, koje vam neće biti primljene!“ (Tirmizija)
Braćo i sestre! Naređujmo dobro i sprječavajmo zlo, ne dozvolimo da nas dunjalučki ukrasi zavaraju, na račun vječnosti i pripremajmo se za Sudnji dan!
Gospodaru, pomozi svim ugroženim ljudima, a posebno našoj braći i sestrama u Palestini i Siriji, ne iskušavaj nas sa onim što ne možemo podnijeti, učini nas od onih koji naređuju dobro i sprječavaju zlo, sačuvaj nas svojstava munafika i od nas otkloni zlo munafika i kafira, oprosti našim umrlim roditeljima i precima koji su na nas prenijeli svjetlo islama, uputi našu djecu i potomke i učini ih radošću naših očiju i srca i prvacima ummeta, oprosti nam grijehe i počasti nas u džennetu, društvom poslanika, iskrenih, šehida i dobrih ljudi!
Nezim Halilović Muderris
