Braćo i sestre u islamu! Tema naše današnje hutbe je Život u vremenu gurbeta (usamljenosti) islama i muslimana. Govorim na zadatu temu u vremenu u kojem se na različitim mjestima i u raznim prilikama mu’mini žele prikazati kao zaostali i nepodobni, dok se nemoralni pojedinci i grupe pokušavaju predstaviti kao napredni i podobni. Stid se braćo i sestre sve više spominje kao misaona imenica i prestaje biti prepoznatljiva karakterna osobina nas Bošnjaka.
Podsjećam sebe i vas na 100. ajet Sure El-Maide:
قُلْ لاَ يَسْتَوِي الْخَبِيثُ وَالطَّيِّبُ وَلَوْ أَعْجَبَكَ كَثْرَةُ الْخَبِيثِ فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
Reci: “Nije isto loše i dobro, makar te iznenadilo mnoštvo lošeg. Zato se Allaha bojte, o vi razumom obdareni, da biste ono što želite postigli!”
Allahova, dželle še’nuhu, je odredba i mudrost da je kroz historiju bio mali broj sljedbenika pravoga puta i istine, a da je na drugoj strani bilo mnogo onih koji pozivaju u zabludu i nevjerstvo. On, azze ve dželle, nas u citiranom ajetu upozorava da nas ne zavede i ne iznenadi mnoštvo zla.
Šta je to braćo i sestre gurbet islama i muslimana i šta nam je činiti?
Rekao je imam Ibnu Tejmije: “Ponekad osjećaj da si stranac (garib) biva u pojedinim propisima Šerijata, a ponekad to biva u pojedinim mjestima… Blago onome ko se prihvati Šerijata kako je to naredio Allah, dželle še’nuhu, i Njegov poslanik, sallallahu alejhi ve sellem.”
I rekao je Ibn El-Kajjim, rahimehullah: “Pripadnici islama su stranci među ljudima. Mu`mini su stranci među pripadnicima islama. Učeni su stranci među mu`minima. Ehlu Sunnet od učenjaka koji sunet razlikuju od strasti i novotarija su stranci, a koji pozivaju sunnetu i saburaju na uznemiravanju onih sa kojima se razikuju su još više stranci. Međutim, oni su uistinu Allahovi miljenici i nisu stranci, već su stranci među zalutalom većinom.“
Usamljenost (gurbet) označava pojedinca ili pojavu, koji se razlikuju od drugih. Takvi su bili i Allahovi, subhanehu ve ta’ala, poslanici u odnosu na narode kojima su poslani.
Kaže Allah, subhanehu ve ta‘ala, u 120. ajetu Sure En-Nahl, govoreći o Ibrahimu, alejhis-selam:
إنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً قَانِتًا لِلَّهِ حَنِيفًا وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
Ibrahim je bio primjer čestitosti, pokoran Allahu, pravi vjernik i nije bio mušrik (mnogobožac).
Imam Ibn El-Kajjim, kada tumači ovaj ajet kaže „da je Ibrahim, alejhis-selam, bio ummet, jer je u moru kufra samo on bio vjernik.“
Neka ovo bude poticaj svima onima koji se suočavaju sa kufrom u svojim sredinama da ostanu čvrsti u svome vjerovanju i neka im Ibrahim, alejhis-selam, naš praotac bude pravi uzor!
I Muhammed, sallallah alejhi ve sellem, je bio izložen teškim spletkama nevjernika, o čemu govori 30. ajet Sure El-Enfal:
وَإِذْ يَمْكُرُ بِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِيُثْبِتُوكَ أَوْ يَقْتُلُوكَ أَوْ يُخْرِجُوكَ وَيَمْكُرُونَ وَيَمْكُرُ اللَّهُ وَاللَّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ
I kad su ti nevjernici zamke razapinjali da bi te u tamnicu bacili ili da bi te ubili ili da bi te prognali; oni su zamke pleli, a Allah ih je ometao, jer Allah to najbolje umije.
Islam je braćo i sestre započeo kao stranac i kao takav će se ponovo vratiti, što potvrđuje predaja koju bilježi imam Muslim u Sahihu:
عَنْ اَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: ”بَدَأَ الإِسْلاَمُ غَرِيبًا وَسَيَعُودُ كَمَا بَدَأَ غَرِيبًا فَطُوبَى لِلْغُرَبَاءِ” (مسلم)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Islam se pojavio kao stranac (garib) i vratiće se kao stranac, pa blago garibima (strancima)!“ (Muslim)
Islam je u Meki započeo sa malom skupinom muslimana, koji su bili prisiljeni da učine tri hidžre. On je iz Meke, a potom iz Medine svijetlio kao svjetiljka u moru mnogoboštva, na Arabijskom poluotoku i šire i ta svjetlost se širila velikom brzinom, pa je ubrzo obasjala ne samo Arabijski poluotok, već i šire prostore zamaljske kugle. Nakon ekspanzije islama i njegova širenja, nakon generacija onih koji su sav svoj život i sve kapacitete posvetili Allahovoj, subhanehu ve te’ala, vjeri, svjesni hadiske istine لِأَنْ يَهْدِيَ اللَّهُ بِكَ رَجُلًا وَاحِدًا خَيْرٌ لَكَ مِنَ الدُّنْيَا وَمَا فِيهَا „da je biti sebebom da neko prihvati islam i spasi se bolje od dunjaluka i svega na njemu“, dolaze generacije muslimana, koje zaokuplja dunjaluk i koji zaboravljaju na emanet halife na Zemlji, koji zaboravljaju na svog Gospodara i sebi za gospodare uzimaju one koji ni sami sebi ne mogu pomoći.
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u hadisu koji bilježi imam Muslim nagovještava vrijeme fitneluka:
عَنْ اَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: ”بَادِرُوا بِالأَعْمَالِ فِتَنًا كَقِطَعِ اللَّيْلِ الْمُظْلِمِ يُصْبِحُ الرَّجُلُ مُؤْمِنًا وَيُمْسِي كَافِرًا أَوْ يُمْسِي مُؤْمِنًا وَيُصْبِحُ كَافِرًا يَبِيعُ دِينَهُ بِعَرَضٍ مِنَ الدُّنْيَا ” (مسلم)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Preteknite dobrim djelima fitneluke (razvrat), koji će biti kao mrkla noć, kada će čovjek osvanuti vjernik, a omrnuti nevjernik ili omrnuti vjernik, a osvanuti nevjernik i kada će prodavati svoju vjeru za ono što mu se ponudi od dunjaluka!” (Muslim)
Braćo i sestre, naš Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, nam preporučuje da dobrim djelima preteknemo vrijeme fitneluka, u kojem će se rasprostraniti razvrat i griješenje, kao mrkla noć. Da li i mi braćo i sestre, preživljavamo to vrijeme, vrijeme u kojem su fitneluci uzeli velikoga maha, vrijeme u kojem se gaze islamske – ljudske norme ponašanja, a vrednuje sve što ima veze sa grijehom?
U drugoj predji stoji:
عَنْ أَبِي أُمَيَّةَ الشَّعْبَانِيِّ، قَالَ أَتَيْتُ أَبَا ثَعْلَبَةَ الْخُشَنِيَّ فَقُلْتُ كَيْفَ تَصْنَعُ فِي هَذِهِ الآيَةِ قَالَ أَيَّةُ آيَةٍ قُلْتُ: “يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُمْ لاَ يَضُرُّكُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَيْتُمْ” قَالَ سَأَلْتَ عَنْهَا خَبِيرًا سَأَلْتُ عَنْهَا رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمْ فَقَالَ: “بَلِ ائْتَمِرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَتَنَاهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ حَتَّى إِذَا رَأَيْتَ شُحًّا مُطَاعًا وَهَوًى مُتَّبَعًا وَدُنْيَا مُؤْثَرَةً وَإِعْجَابَ كُلِّ ذِي رَأْىٍ بِرَأْيِهِ فَعَلَيْكَ خُوَيْصَةُ نَفْسِكَ وَدَعْ أَمْرَ الْعَوَامِّ فَإِنَّ مِنْ وَرَائِكُمْ أَيَّامَ الصَّبْرِ الصَّبْرُ فِيهِنَّ مِثْلُ قَبْضٍ عَلَى الْجَمْرِ لِلْعَامِلِ فِيهِنَّ مِثْلُ أَجْرِ خَمْسِينَ رَجُلاً يَعْمَلُونَ بِمِثْلِ عَمَلِهِ” (مسلم)
Prenosi Ebu Umejje Eš-Šu’bani: Došao sam kod Sa’lebe El-Hušenija, pa sam mu rekao: „Kako razumiješ ovaj ajet?“ Upita: „Koji ajet?“ Rekoh: „O vjernici, brinite se o sebi; ako ste na pravom putu, neće vam nauditi onaj ko je zalutao!“ Reče: „Dobro si pitao! Pitao sam za njega Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem, pa je rekao: „Naređujte dobro i zabranjujte zlo, pa kada vidiš pokornog škrticu, strast koja se slijedi, dunjaluk koji mami i kada se svako bude divio svome mišljenju, onda se ti pazi i ostavi masu! Poslije vas su dani strpljivosti, u kojima je strpljivost kao držanje žeravice! Onaj ko bude činio dobro u to vrijeme imaće nagradu pedeset ljudi koji rade (sada) kao oni.“ (Muslim)
Braćo i sestre, isto kao da i mi preživljavamo pomenute predzanke Sudnjega dana i teška iskušenja? To nam treba biti poticaj da se mnogo više trudimo, da se natječemo u dobru i da se ne bojimo prijekora prijekornika, u nadi da ćemo inša-Allah imati za to veliku nagradu, koju Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, spominje u hadisu!
Braćo i sestre, čuvajmo se harama i sumnjivih stvari, natječimo se u dobru, čuvajmo sebe i svoje porodice od vatre, ispunjavajmo svoje obaveze prema Allahu, subhanehu ve te’ala, prema sebi, roditeljima, porodicama, braći i sestrama u dinu i prema svima onima koji imaju hakove (prava) kod nas!
Gospodaru, pomozi svim ugroženim muslimanima, a posebno našoj braći i sestrama u Palestini, Siriji i Burmi! Pomozi nam da sačuvamo svjetlo islama! Ne iskušavaj nas sa onim što ne možemo podnijeti! Ne dozvoli da nas nevjernici i dvoličnjaci nikada ponize, niti poraze! Smiluj se našim umrlim roditeljima i precima, koji su na nas prenijeli svjetlo vjere! Uputi našu djecu i potomke i učini ih boljim čuvarima Dina i Domovine, od nas! Budi nam milostiv na Sudnjem danu i počasti nas u džennetu društvom poslanika, iskrenih, šehida i dobrih ljudi!
Nezim Halilović Muderris
